Jedwabne tkaniny i nunofilcowanie.

Podczas filcowania na mokro w technice nunofilcowania często wykorzystuje się różne tkaniny. Ale zacznijmy może od tego, żeby najpierw określić czym właściwie jest nunofilcowanie albo inaczej nunofelting? Sama nazwa pochodzi od słów zapożyczonych z różnych języków: „nuno” – w języku japońskim oznacza tkaninę, a „felting” w języku angielskim – filcowanie. Jest to metoda filcowania na mokro, w której wełna jest filcowana z tkaniną, tworząc w ten sposób cienkie płótno o bardzo ciekawej fakturze. Najczęściej w ten sposób robione są ubrania lub szaliki.

Do nunofilcowania z reguły używane są naturalne tkaniny – jedwab, bawełna, wiskoza i len. Tkaniny syntetyczne nie filcują się dobrze z wełną i prawie nigdy nie są używane.

Foto: Jedwab margilański

Wszystkie tkaniny nadają wyrobowi bardzo różną i niezwykłą fakturę, która różni się w zależności od metody zdobienia i filcowania. Od wyboru tkaniny zależy również dekor i faktura filcu, a także gęstość gotowego produktu. W nunofeltingu wełnę można ułożyć na tkaninie lub odwrotnie tkaninę na wełnie, a dzięki różnym metodom filcowania można uzyskać zupełnie różne efekty dekoracyjne.

Najczęściej używa się tkaninę jedwabną, którą z pewnością można uznać za najpiękniejszy i najszlachetniejszy ze wszystkich naturalnych materiałów. Jedwab dodaje filcowi piękna i zaskakująco ciekawych faktur, a także sprawia, że sam wyrób staję się bardziej komfortowym, ponieważ jedwab ma wiele wspaniałych właściwości, a wyroby z jedwabiu nie podrażniają nawet najdelikatniejszej skóry! Ponadto jedwab jest dość trwałym włóknem, więc powierzchnia wełny pokrytej jedwabiem będzie mniej się zużywać i będzie mniej mechacić się. Jedwab łączy w sobie delikatność, lekkość i wytrzymałość.


Jedwab jest materiałem ekologicznym i hipoalergicznym, nie przyciąga kurzu (co eliminuje możliwość pojawienia się roztoczy), nie tworzy środowiska do powstawania grzybów, nie gromadzi elektryczności statycznej. To także bardzo komfortowy materiał, który ma zdolność termoregulacji: chłodzi i odświeża podczas upałów, a zatrzymuje ciepło w chłodne dni. Jest bardzo higroskopijny, to znaczy może chłonąć wilgoć, pozostając suchym w dotyku, wręcz tak jakby „oddycha”  zachowując równowagę ciepła i wilgoci.

Jednak rodzaju tkanin jedwabnych jest mnóstwo, która będzie lepsza do filcowania?

Foto: Jedwabna gaza

Foto: Jedwab-szyfon

Jedwab margilanski lub inaczej jedwabna gaza jest najcieńszym i najlżejszym, bardzo przewiewnym materiałem. Najczęściej stosuje się go jako bazę do filcowania odzieży, lekkich sukienek, etoli i szalików. Dzięki niemu uzyskuje się najcieńszy filc. Przeplatanie jego nitek jest rzadkie, wygląda trochę jak gaza bawełniana, tylko bardziej cieńsza, przez co jest bardzo przewiewnym materiałem. Dzięki takiej strukturze idealnie nadaje się do filcowania, bardzo szybko łączy się z wełną, ale absolutnie nie nadaje się do szycia! Doskonale wzmacnia filc, tworzy piękną fakturę i nadaje filcowi połysku. Nazwa tej tkaniny pochodzi od nazwy miasta Margilan w Uzbekistanie.

Jedwab-szyfon – to cienki, matowy i prześwitujący materiał, lekko szorstki w dotyku. Pięknie się układa i szybko się łączy się z wełną, tworząc matowe powierzchnie. Może łatwo przybrać pomarszczony wygląd. Istnieję też szyfon marszczony (kreszowany) – jest to półprzezroczysta matowa tkanina, która również świetnie nadaje się do filcowania.

Habotai (toile) lub inaczej excelsior – to cienki, lekki i plastyczny jedwab, półprzezroczysty, z lekkim połyskiem. Tkanina jest delikatna, o małej gęstości, łatwo się marszczy, dobrze nadaje się do tworzenia faktur na filcu.

Jedwab Pongee – nieco grubszy jedwab niż habotai, chociaż oba mają podobny wygląd. Pongee jest gładszy, ma wyraźniejszy połysk. Filcuje się z wełną trochę gorzej niż excelsior, ale doskonale nadaje się żeby zrobić z niego piękne „falbany” i inne, ciekawe faktury.

Należy pamiętać, że im cieńszy jest jedwab, tym cieńszy będzie filc.

Najczęściej stosuje się powyższe rodzaje jedwabiu, ale oczywiście lista nie ogranicza się do tego.

Nieco rzadziej, ale też są używane w filcowaniu:

Organza – to dość gęsty oraz przezroczysty jedwab o splocie płóciennym ze skręconą nitką. Dość dobrze i łatwo jest go zfilcować z wełną, pasuje do stosowania w technice laminowania (technika nunofilcowania gdy elementy dekoracyjne są umieszczone pomiędzy warstwa wełny a tkaniny – uzyskuje się spektakularny efekt). Organza dobrze zachowuje swój kształt, nadaje się do tworzenia dekoratywnych kwiatów. Nazwa tkaniny pochodzi od nazwy miasta Urgent w Uzbekistanie.

Atlas – w tłumaczeniu z arabskiego znaczy „gładki” – jest to nieprzejrzysty i dość gęsty i oczywiście gładki materiał, bardzo efektowny i przyjemny w dotyku. Jest dwustronnym, jedna strona – z jasnym połyskiem, druga – prawie matowa, jej połysk jest bardzo lekki. Nie jest łatwy do sfilcowania z wełną.

Krepdeszyn (crepe de Chine) – jest to jedwab o płóciennym splocie, o szorstkawej powierzchni i delikatnym połysku. Dość szybko filcuję się z wełną. Nazwa  pochodzi od brzmienia angielskiego wyraza „Crepe de Chine”, tj. chińska krepa.

Żakard – to gęsta tkanina z tkanym wzorem, dość droga odmiana jedwabiu. Wzór jest po obu stronach, więc z każdej strony jest równie piękny. Wzór składa się z naprzemiennie matowych i błyszczących powierzchni.

Przed pracą lepiej jest bardzo delikatnie wyprać jedwab, ponieważ w fabrykach tkaniny są często impregnowane specjalnymi roztworami aby tkanina się nie marszczyła, przez co moża być trudniejszy w filcowaniu. 

Foto: Jedwab Ponże

Foto: Jedwab-szyfon kreszowany

Jak odróżnić naturalny jedwab od tkaniny syntetycznej?

Możesz złożyć materiał między palcami i lekko go pocierać – jeśli dźwięk jest wyraźny, to jest to syntetyk, dźwięk jedwabiu jest bardzo lekki.
Jeśli podpalisz jedwabną nić, to spalanie będzie pachnieć spaloną wełną lub piórami, a jej popiół łatwo jest rozetrzeć palcami. Syntetyki nie będą się palić, ale stopią się.